Είναι η περιέργεια που φέρνει τις αλλαγές!

Η περιέργεια είναι μια βαθιά κοινωνική ιδιότητα.

Όλοι γεννιούνται περίεργοι. Αλλά μόνο μερικοί από εμάς διατηρούμε τις συνήθειες της εξερεύνησης, της μάθησης και της ανακάλυψης καθώς μεγαλώνουμε.

Οι περίεργοι άνθρωποι τείνουν να είναι πιο έξυπνοι, πιο δημιουργικοί και πιο επιτυχημένοι. Η περιέργεια είναι πνευματικός μυς που ατροφεί χωρίς τακτική άσκηση. Δεν είναι ένα δώρο, αλλά μια συνήθεια που πρέπει να καλλιεργούν οι γονείς, τα σχολεία, οι χώροι εργασίας και τα άτομα για να ευδοκιμήσουν.

«Δεν έχω ιδιαίτερα ταλέντα. Είμαι μόνο παθιασμένα περίεργος» Albert Einstein

«Όλοι οι άνθρωποι από τη φύση τους επιθυμούν να γνωρίζουν». Αριστοτέλης

Τι είναι όμως η περιέργεια;

Η περιέργεια λειτουργεί ως κίνητρο για να διευρύνει τις επιλογές μας και, το πιο σημαντικό, να μεγιστοποιήσει τη γνώση και τις ικανότητες μας.

Μια μελέτη του 2013 έδειξε ότι τα άτομα που έκαναν την δια βίου συνήθεια να διαβάζουν και να γράφουν επιβράδυναν το ποσοστό της πνευματικής τους πτώσης κατά το ένα τρίτο. Οι άνθρωποι που σπάνια διάβασαν ή έγραψαν βίωσαν μια εκπληκτική πτώση 48 % ταχύτερα σε σύγκριση με τους μέσους συμμετέχοντες στην έρευνα…

Η περιέργεια βελτιώνει ακόμη και τις σχέσεις μας. Τα ζευγάρια που αναζητούν νέα, ενδιαφέροντα πράγματα για να κάνουν μαζί ήταν αυτά που έμειναν ερωτευμένα.

Τα άσχημα νέα; Η περιέργεια αρχίζει να μειώνεται στην ηλικία των τεσσάρων. Αν λοιπόν θέλετε να διατηρήσετε αυτό το εκπληκτικό χαρακτηριστικό μετά τα τέσσερα, θα πρέπει να δουλέψετε γι΄αυτό. Διαφορετικά, ο εγκέφαλός σας θα σταματήσει να ψάχνει νέα πράγματα και απλώς θα αρκεστεί στην ενημέρωση της σελίδας από το MySpace. Πώς μπορούμε λοιπόν να παραμείνουμε περίεργοι και να έχουμε όλα αυτά τα υπέροχα οφέλη;

Δημιουργείστε μια αποθήκη.

Η περιέργεια είναι παράδοξη. Αποδεικνύεται ότι δεν είμαστε περίεργοι επειδή μας λείπει η γνώση, αντιθέτως η γνώση αυξάνει την περιέργεια. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι περίεργοι για πράγματα για τα οποία δεν γνωρίζουν τίποτα. Λέμε «Χμμμ» όταν γνωρίζουμε λίγα πράγματα και αισθανόμαστε ότι θα ωφεληθούμε από τη γνώση περισσότερων.

Ένα άτομο που γνωρίζει τις πρωτεύουσες τριών από τις πενήντα αμερικανικές πολιτείες είναι πιθανό να θεωρεί ότι γνωρίζει κάτι («γνωρίζω τρεις πρωτεύουσες πολιτειών»). Αλλά ένα άτομο που έχει μάθει τα ονόματα σαράντα επτά πρωτευουσών πολιτειών είναι πιθανό να πιστεύει ότι δεν γνωρίζει τρεις πρωτεύουσες πολιτειών και είναι πιθανό να θέλει να τις μάθει και θα το προσπαθήσει.

Η περιέργεια συνδυάζεται με τη γνώση. Όσο περισσότερα γνωρίζουμε, τόσο περισσότερα θέλουμε να μάθουμε. Είμαστε πιο ικανοί να κάνουμε συνδέσεις και να ενσωματώσουμε ιδέες. Όταν δεν ξέρουμε τίποτα για ένα θέμα, αδιαφορούμε και το ξεχνάμε.

Έτσι, κατά ειρωνικό τρόπο, ο καλύτερος τρόπος για να γίνει κανείς περίεργος να μάθει πράγματα είναι να συνεχίσει να μαθαίνει πράγματα. Περισσότερα αγκίστρια, περισσότερες συνδέσεις, μέχρι σχεδόν όλα να σχετίζονται με κάτι που ήδη γνωρίζει.

Αυτό δεν είναι μόνο «να μάθουμε για μάθουμε». Η οικοδόμηση της αποθήκης της γνώσης ξεκλειδώνει έναν νέο κόσμο. Ξαφνικά οι επίπεδες, γκρίζες περιοχές της ζωής είναι τρισδιάστατες επειδή συνδέεστε περισσότερο με όλα όσα βιώνετε.

Σημαίνει ότι κερδίζετε περισσότερα από ένα ταξίδι στο θέατρο ή το μουσείο ή από ένα μυθιστόρημα, ένα ποίημα ή ένα βιβλίο ιστορίας. Αυτό σημαίνει ότι αργότερα μπορείτε να ρίξετε μια ματιά στις πρώτες παραγράφους μιας ιστορίας στο Economist, να κατανοήσετε τα βασικά της και να τα συζητήσετε αργότερα.

Σημαίνει ότι μπορείτε να συζητήσετε με τον διπλανό σας στο μεσημεριανό γεύμα ένα ευρύτερο φάσμα θεμάτων, να συμβάλλετε ουσιαστικά σε όλες τις συναντήσεις, να είστε πιο σκεπτικοί να έχετε αμφιβολίες και να κάνετε καλύτερες ερωτήσεις σε όλους όσους συναντάτε.

Όποιος κι αν είσαι και όποια δραστηριότητα και αν κάνεις στη ζωή, η γνώση πολλών πραγμάτων κάνει τον κόσμο σου πιο πλούσιο και φωτίζει τα σκοτάδια.

Ξεκίνα από εκεί που είσαι.

Δεν χρειάζεται να αρχίσετε να διαβάζετε για πράγματα που δεν σας ενδιαφέρουν. Όπως είπαμε, η περιέργεια ανθίζει σε περιοχές όπου έχετε ήδη κάποια γνώση. Επομένως, σκάψτε λίγο βαθύτερα σε θέματα που σας συναρπάζουν ήδη. Τι σε συναρπάζει; Τι κάνει στον εγκέφαλό σου τζαζ; Χωρίς επικρίσεις. Σας αρέσει να διαβάζετε για διασημότητες; Επισκεφθείτε τη σελίδα τους στη wikipedia και μετά συνεχίστε στους εξωτερικούς συνδέσμους.

Κάντε το επόμενο βήμα. Η περιέργεια θα διακλαδιστεί καθώς μαθαίνετε, δημιουργώντας γέφυρες σε νέα θέματα που ποτέ δεν πιστεύατε ότι θα σας ενδιέφεραν. Πόσο ενδιαφερόσασταν για την επιδημιολογία και τους ιούς πριν από τον covid-19;

Εκπλήξτε τον εαυτό σας και τους άλλους.

Κάντε μια προσπάθεια να παρατηρήσετε τι σας εκπλήσσει κάθε μέρα. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει από την μελέτη για διάφορα θέματα έως στο να ρωτήσετε για το χόμπι ενός συναδέλφου σας, να εξετάσετε μια νέα εφαρμογή για το smartphone, να παρακολουθήσετε ένα συγκεκριμένο tweet ή να προσπαθήσετε να καταλάβετε τη συμπεριφορά της χρηματιστηριακής αγοράς.

Όταν κάτι σας κεντρίσει το ενδιαφέρον, αφήστε τον εαυτό σας να κατέβει σε βάθος. Έτσι οι άνθρωποι βρίσκουν νέα πάθη. Δεν αφήνουν το ενδιαφέρον να ξεφύγει. Και όταν επιδιώκεις το ενδιαφέρον, γίνεσαι πιο μοναδικός άνθρωπος με πολλές όψεις και περισσότερο βάθος.

Συνεχίστε έτσι και μπορεί να γίνετε κάποιος που οι άνθρωποι θα θεωρούν συναρπαστικό. Εντάξει θα πείτε, αλλά τι γίνεται με θέματα που είναι εντελώς βαρετά; Ορισμένα θέματα είναι τόσο πληκτικά που μοιάζουν με την κόλαση του Δάντη. Τι κάνετε τότε;

Πηγαίνετε βαθύτερα.

Παλιότερα ήταν πιο εύκολο να είσαι περίεργος γιατί ήταν πιο δύσκολο. Όχι, δεν είναι τυπογραφικό λάθος. Αυτή η μπερδεμένη δήλωση σας έκανε περίεργους ε; Γιατί; Γιατί είναι μια πρόκληση. Οι ερευνητές το αποκαλούν «παραγωγική απογοήτευση». Άνοιξε ένα κενό στη γνώση σας που σας έκανε να πείτε: «Ε; Γιατί?»

Όταν κάτι είναι λίγο πιο δύσκολο να το αντιληφθούμε, στην πραγματικότητα μαθαίνουμε καλύτερα. Αν μάθουμε κάτι γρήγορα, το ξεχνάμε γρήγορα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο κάποιες φορές δεν διατηρείτε τις πληροφορίες. Χρειαζόμαστε λίγη πρόκληση για να έχουμε κίνητρα και να κάνουμε τους τεμπέληδες εγκεφάλους μας να μπουν στο παιχνίδι.

Όμως στις μέρες μας το διαδίκτυο κάνει τις απαντήσεις γρήγορες και εύκολες. Στο παρελθόν έπρεπε να σκάψεις και αυτό το σκάψιμο σε έκανε να μην ξεχνάς. Περισσότερη προσπάθεια σημαίνει περισσότερη διατήρηση. Περισσότερη διατήρηση σημαίνει περισσότερη γνώση. Περισσότερη γνώση σημαίνει περισσότερα αγκίστρια, συνδέσεις και περιέργεια.

Σκάψτε λοιπόν λίγο βαθύτερα. Μην αναθέσετε σε άλλους. Αγοράστε ένα βιβλίο για το θέμα. Δες ένα βίντεο. Κάντε κάτι που σχεδόν κανείς δεν κάνει: πηγαίνετε και στη δεύτερη σελίδα μιας αναζήτησης στην Google.

Σηκώστε λίγο τα μανίκια σας και μην πάρετε μόνο την άμεση απάντηση, προκαλέστε τον εαυτό σας να καταλάβει πραγματικά λίγο το θέμα. Υπάρχουν πολλές συναρπαστικές ιδέες λίγα εκατοστά κάτω από την επιφάνεια, αν κοιτάξετε.

Είναι όμως η αύξηση της περιέργειας μια θεμελιωδώς μοναχική προσπάθεια; Όχι!

Το να κάνετε ερωτήσεις σε όσους αγαπάτε είναι ένα από τα πιο ευγενικά και γενναιόδωρα πράγματα που μπορείτε να κάνετε. Και η γνώση που αποκτάτε βελτιώνει τη σχέση σας. Αυτό είναι «ενσυναισθηματική περιέργεια». Δηλαδή περιέργεια για τις σκέψεις και τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων.

Ασκείτε την ενσυναισθηματική σας περιέργεια όταν προσπαθείτε πραγματικά να βάλετε τον εαυτό σας στη θέση – και το μυαλό – του ατόμου με τον οποίο μιλάτε, για να δείτε τα πράγματα από τη δική του οπτική γωνία. Η περιέργεια είναι μια βαθιά κοινωνική ιδιότητα.

Κάντε περισσότερες ερωτήσεις στους ανθρώπους που αγαπάτε για τον εαυτό τους. Δεν τους λέει ότι νοιάζεσαι. Τους δείχνει ότι νοιάζεστε. Η περιέργεια μπορεί να σας οδηγήσει σε μια καλύτερη ζωή.

Δείτε πώς είναι να είστε πιο περίεργοι: Να θέλετε να μάθετε τα πάντα για τον κόσμο. Θα αποτύχετε αλλά αξίζει τον κόπο. Ναι θα αποτύχετε, αλλά θα αξίζει τον κόπο. Να θέλετε να σας γίνει η περιέργεια εθισμός από τον οποίο δεν θα θέλετε να θεραπευτείτε.

Η περιέργεια θεωρείται μια παιδική ιδιότητα, αλλά οδηγεί σε μια πολύ πιο πλούσια ενήλικη ζωή. Ο κόσμος συρρικνώνεται ή μεγαλώνει ως συνάρτηση της περιέργειάς σας. Όταν σταματάμε να είμαστε περίεργοι, σταματάμε να νοιαζόμαστε. Και όταν σταματήσουμε να νοιαζόμαστε αρχίζουμε να πεθαίνουμε μέσα μας.

Ας αφήσουμε λοιπόν την περιέργειά μας να μας πάρει από το χέρι και να μας οδηγήσει. Ακολουθήστε την περιέργειά σας. Θα σας ενθαρρύνει να αναλάβετε ρίσκα, να είστε δημιουργικοί, κοινωνικοί και διασκεδαστικοί. Θα σας ζητήσει να σκεφτείτε πώς πρέπει να ζήσετε.

Έχετε όνειρα. Τι θα γινόταν αν μπορούσατε να μάθετε τα μυστικά για το πώς να τα κάνετε πραγματικότητα; Οι απαντήσεις είναι εκεί έξω. Τις ψάχνετε;…Έχω την περιέργεια…

Η συντακτική ομάδα του Α.Λ.Π.